Almeloos bedrijf koploper in automatisering van het hele productieproces

[Bron: Link Magazine, juni 2011 - Tekst: Hans van Eerden]

Metaalbedrijf Baas in Almelo is een typisch familiebedrijf in plaat- en constructiewerk, met nu ruim twintig medewerkers. In bijna 25 jaar is een trouw en breed geschakeerd klantenbestand in de regio opgebouwd. ‘Klanten vinden het prettig dat we in de buurt zitten; komen ze van verder weg, dan is dat vooral om de prijs. Daar willen wij niet op scoren, wel op leverbetrouwbaarheid en -snelheid.’ Vader en zoon Baas runnen de tent, ‘niet lullen maar poetsen, de beste leerschool is de praktijk’. Maar vergis je niet, zegt directeur Ton Derksen van leverancier van plaatwerksoftware RADAN: ‘Baas is een koploper in automatisering van het hele productieproces.’

Zoon Leonard is een echte kartrekker voor de automatisering, verklaart vader Harry Baas bescheiden. Maar zelf zag hij er ook al vroeg het belang van in. In 1998 investeerde Baas in een lasersnijmachine en nu staan er in Almelo twee moderne lasersnijders die gekoppeld zijn aan een imposant automatisch plaatwerkmagazijn. Eén operator in dagdienst bedient beide machines, die ’s avonds en ’s nachts onbemand doordraaien. Zo kan Baas elke concurrentie met lagelonenlasersnijders aan en – zeker zo belangrijk – kan het zijn eigen constructiewerkplaats optimaal bedienen. Want daar wordt met het arbeidsintensieve kanten, lassen en monteren het geld verdiend.

Druk op werkvoorbereiding

In 2003 ging Baas in zee met softwareleverancier RADAN (toen nog Somatech geheten) voor de automatisering van de plaatwerkproductie. Aanleiding was de installatie van een nieuwe lasersnijder, vertelt RADAN-directeur Ton Derksen. ‘De vraag was of het aansturen van die laser slimmer kon, om de kans op fouten te reduceren en producten efficiënter te ‘nesten’, zodat er meer uit een plaat kan worden gehaald.’ Later werd een automatisch plaatwerkmagazijn gekoppeld aan de lasersnijmachines. Het effect van die automatisering bij Baas, maar ook andere bedrijven, wordt echter teniet gedaan door de trend van meer opdrachten voor steeds kleinere series, zo signaleert Derksen: ‘Nu de productie verregaand is geautomatiseerd, komt dankzij toenemende behoefte aan flexibiliteit en afnemende seriegrootte de druk te liggen bij werkvoorbereiding en productie-engineering. Automatisering van die processen moet de arbeidskosten verder verlagen en doorlooptijden verkorten. Voorheen was er sprake van automatisering per discipline, zoals CAD, CAM, ERP, shopfloor control en tijdsregistratie. Nu moet de hele workflow worden geautomatiseerd, om een continue informatiestroom in de plaatwerkproductie te krijgen. De technische en logistieke automatisering grijpen op elkaar in, dus moeten die eilandjes worden afgebroken. Informatie hoeft dan nog maar één keer te worden ingevoerd en kan in het vervolg van het proces telkens worden (her)gebruikt. De software daarvoor hebben wij samen met klanten ontwikkeld; we hebben onze softwareontwikkelaars zelfs aan de machine gezet om hen de praktijk te laten ervaren.’

Eén platform

Nu werkt Baas met Radlink, dat de technische en logistieke informatiestroom op één platform integreert. Harry Baas: ‘We hebben nu een superbeheersbaar proces, maar dat is niet zonder slag of stoot gegaan.’ Derksen: ‘Bij eindproducenten zie je die automatisering van het totaaltraject al wel meer, maar onder de toeleveranciers loopt Baas er mee voorop. Het geeft hun een betrouwbaar proces, met een goede productkwaliteit en hoge klanttevredenheid.’ Leonard Baas erkent, bescheiden als zijn vader: ‘We hebben een stabiel klantenbestand, dus we doen blijkbaar wel iets goed. De automatisering helpt daarbij. We kunnen er onze werkvoorbereiding mee ontlasten.’ Niet dat automatisering zaligmakend is voor Baas. Het bedrijf heeft bijvoorbeeld een webshop, waar klanten online plaatwerk kunnen bestellen. Handig in de communicatie (geen tijdverlies, minder kans op fouten), maar Leonard Baas is er niet echt van gecharmeerd: ‘Het is toch wat koud, persoonlijke communicatie vind ik belangrijk. De winst is wel dat klanten gemakkelijker prijs opvragen voor een kleine opdracht en zich niet bezwaard hoeven te voelen dat ze ons met zo’n aanvraag belasten.’

Standaard nodig

Automatisering staat of valt met een input die volledig consequent en consistent is. En daar gaat het vaak al mis, nu tekeningen ook worden gebruikt voor het digitaal aansturen van de machine. De digitale tekeningen worden als zogeheten DXF-files aangeleverd, maar DXF kent allerlei dialecten die elkaar niet begrijpen. Met soms ‘dramatische’ gevolgen, illustreert Derksen. In een tekening voor een hijsoog waren in het gat voor dat oog ter verduidelijking twee elkaar kruisende hartlijnen getekend. Die werden door het betreffende CAM-programma echter opgevat als snijlijnen. Met als gevolg dat het hijsoog in vier delen werd afgeleverd. Inkopers van klanten houden zich vaak van den domme, ervaart Leonard Baas: ‘Leveren volgens tekening, luidt hun opdracht, DXF is alleen informatief. En als er iets misgaat vanwege een fout in de digitale tekening, dan zeggen ze: ‘Maar het stond toch goed op papier.’ Brancheorganisaties als Federatie Metaalplaat en Staalfederatie Nederland werken aan een eenduidige richtlijn, de DSX-standaard, en ook RADAN trekt daaraan. Maar Baas en Derksen gaat het nog niet snel genoeg. Leonard Baas zit het gebrek aan standaardisatie hoog: ‘Ook al onze concullega’s hebben problemen met aangeleverde files. Een standaard die zorgt voor een vloeiende beweging van tekenkamer naar product zou goed zijn voor de Nederlandse industrie. Jammer dat die nog te weinig wordt gepromoot.’ Het kan onze industrie concurrerender maken, beaamt Derksen tot slot: ‘Een afstudeerder bij ons heeft het vanuit bedrijfseconomisch oogpunt bekeken. Er zijn investeringen voor nodig, maar hij heeft laten zien dat zo’n standaard ook veel oplevert.’

RADAN 

RADAN BV is de voortzetting van Somatech Plaatwerk in Ede en nu een dochter van de Engelse leverancier van CAD/CAM-systemen Vero Software. RADAN legt zich volledig toe op software voor de automatisering van plaatwerkproductie in al zijn facetten. Recente ontwikkelingen, die al door Somatech in gang waren gezet, zijn Radbend en Radlink. Radbend is een CAM-systeem voor het offline (dus zonder machinestilstand) programmeren van kantbanken; universeel inzetbaar, want het is aan te sluiten op elk CAD-systeem en kan elk merk kantbank aansturen. Radlink is een automatiseringsplatform voor workflow en integratie met systemen voor onder meer CAD, calculatie en productieaansturing. Radlink kan helpen om steeds grote aantallen kleine orders te combineren om het maximale te halen uit materiaal en machine.